dr hab. Dagmara Stefańska, prof. Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu wraz z zespołem realizuje nowatorski projekt, który już teraz namacalnie rewolucjonizuje branżę oświetleniową. W wywiadzie dla Panoramy Gospodarczej Pani profesor przybliży czytelnikom założenia projektu.
Innowacyjne rozwiązanie
Prof. Stefańska od ponad trzech lat realizuje projekt pt. „Opracowanie technologii wytwarzania kompozytów emitujących światło białe o wysokim współczynniku CRI dedykowanych do oświetlenia LED”. Wraz z dziewięcioosobowym zespołem badaczy poszukują „światła idealnego”, czyli nowych materiałów luminescencyjnych. Projekt trwa do końca października, a otrzymane rezultaty okazały się bardzo ciekawe. Rozszerzono zakres projektu z tego względu, że początkowo zakładał on opracowanie jedynie technologii wytworzenia kompozytów natomiast zespół pod kierownictwem prof. Stefańskiej poszedł znacznie dalej. „Często jako naukowcy słyszymy, że doprowadzamy nasz wynalazek do zbyt niskiego poziomu gotowości technologicznej, tzw. TRL i przez to przedsiębiorcom jest bardzo ciężko uwierzyć, że ten nasz wynalazek ma potencjał i może być zastosowany” - zaznacza prof. Dagmara Stefańska.
Dlatego też zespół badaczy przygotował demonstratory światła, czyli prototypy gotowych LED-ów, składających się z opracowanego kompozytu i diody wzbudzającej. Badacze musieli ustalić jakiego typu diody mają pobudzać kompozyt, jaka musi być ich moc i geometria, bowiem te wszystkie czynniki wpływają na to jak efektywnie kompozyt zostanie „pobudzony” do świecenia. Kolejną kwestią jest klosz, który również okazał się sporym wyzwaniem technologicznym ponieważ te dostępne na rynku zaburzały generowane światło. „Naszym celem jest uzyskanie kompozytu emitującego światło białe możliwie najbardziej zbliżone do światła słonecznego, o wysokim współczynniku oddawania barw. Okazało się jednak, że element, który miał jedynie pełnić funkcję osłony, może istotnie zaburzać te właściwości, co wymagało od nas intensywnych prac optymalizacyjnych.” - podkreśla Pani Profesor.
Badacze jednak nie zatrzymali się tylko na etapie demonstratora, bowiem dla społeczeństwa i przemysłu nie byłoby to aż tak atrakcyjne. Zespól naukowy postanowił więc przetestować prototyp na grupie potencjalnych odbiorców, na całkowicie innej uczelni. Testerami były osoby, które różniły się wiekiem, płcią, wykształceniem czy pochodzeniem. Feedback okazał się bardzo pozytywny. Po pierwsze źródło światła nie powodowało efektu olśnienia, czyli sytuacji, kiedy nasze oko ma problem z dostosowaniem się do jasności. Profesor Stefańska wraz zespołem zadbała również o walory wizualne demonstratora.
„Zaczęliśmy współpracować z artystą, z osobą, która jest specjalistą z zakresu wzornictwa i projektowania lamp dekoracyjnych. Ta osoba zaprojektowała nam różnego typu lampy dekoracyjne. Niektóre z nich były bardziej klasyczne, inne bardziej fantazyjne. Połączenie naszych demonstratorów LED z dekoracyjnymi lampami zaprojektowanymi pod nasze światło dało nam serię lamp relaksacyjnych, które już teraz mogą być wdrożone do przemysłu i produkowane na dużą skalę.” - mówi prof. Dagmara Stefańska. Zespół skupił się również na doborze materiałów przeznaczonych do wykonania lamp, co pozwoliło uzyskać zamierzony efekt – światło docierające do odbiorcy cechuje się wysokimi parametrami jakościowymi. Całość ma również aspekt ekologiczny, bowiem wszystkie elementy pochodzą z recyklingu.
Prestiżowe wyróżnienia
Zarówno same kompozyty, jak i lampy relaksacyjne zostały uhonorowane licznymi prestiżowymi nagrodami na międzynarodowych targach innowacji, w tym m.in. GRAND PRIX INTARG® 2025 oraz Nagrodą Specjalną przyznaną przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej.W uznaniu za innowacyjne i interdyscyplinarne podejście badawcze, wyjątkową determinację oraz konsekwencję w rozwijaniu projektów o przełomowym znaczeniu dla polskiej nauki, a także za wybitny wkład w badania nad otrzymywaniem nowych materiałów luminescencyjnych do zastosowania w oświetleniu LED dr hab. Dagmara Stefańska, prof. INTiBS PAN została laureatką nagrody Złoty Ambasador Innowacyjności, przyznanej przez Europejski Ośrodek Rozwoju Gospodarki, podczas VII edycji Międzynarodowego Forum Gospodarczego.
Martyna Papiernik
_______________________________________________
Projekt LIDER XII „Opracowanie technologii wytwarzania kompozytów emitujących światło białe o wysokim współczynniki CRI dedykowanych do oświetlenia LED” (LIDER/19/0103/L-12/NCBR/2021) finansowany jest ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.