Obecny system prawny w Polsce sprzyja błędnym decyzjom o konieczności stosowania tymczasowego aresztowania w sprawach karnych gospodarczych, głównie z uwagi na ich złożony charakter. Specyfika przedsiębiorców i osób zarządzających firmami, które mają postawione zarzuty karne jest odmienna od pozostałych przestępstw, co powinno być dostrzeżone przez ustawodawcę.
Potrzeba dostosowania aresztu tymczasowego do specyfiki spraw gospodarczych
W postępowaniach karnych gospodarczych wyjaśnienie bezzasadności zarzutów wymaga czasu. Aktualna procedura zaś stosowania tymczasowego aresztowania nie rozróżnia spraw bardziej skomplikowanych od tych prostszych dowodowo do oceny Sądu o zasadności stosowania tego środka.
W przypadku zarzutów dotyczących przestępstw gospodarczych, zasadą powinny być areszty domowe z dozorem elektronicznym albo wyszczególnienie aresztów I i II stopnia ze stopniowalnym zakresem obostrzeń - w zależności od oceny ryzyka matactwa procesowego.
Propozycje zmian proceduralnych w celu zapewnienia równości stron
Proponujemy też jako obrońcy wprowadzenie wnioskowego odstąpienia przez samego podejrzanego od rozpoznania wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania i wyrażenie przez niego samodzielnej zgody na termin dłuższy niż 24 godzinny (np. 3 dniowy). Umożliwi to Sądowi możliwość zapoznania się z skomplikowaną materią sprawy.
Ponadto stworzenie chociażby formularza wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania oraz obowiązek udostępnianie tego wniosku podejrzanemu już w momencie kierowania go do Sądu, zniwelowałoby nierówność procesową występującą stron na tym etapie.
Warto ze względów specyfiki tych postępowań rozpocząć dyskusję nad rozwiązaniami legislacyjnymi, które byłyby lex specialis do zasad ogólnych.
Adwokat Justyna Engelgardt
Adwokat Włodzimierz Engelgardt